Finansal özgürlük, çoğu insanın özlediği ancak ulaşılması zor bir hedef olarak görülür. Paranın hayatımızdaki baskın rolü düşünüldüğünde, sürekli artan yaşam maliyetleri ve belirsiz ekonomik koşullar altında, finansal güvenceye sahip olmak hayati önem taşır. Ancak, yaygın inanışın aksine, finansal özgürlük, zengin olmak veya servet biriktirmekle eş anlamlı değildir. Asıl anlamı, maddi endişelerden kurtulmak ve hayatınızın kontrolünü ele geçirmektir. Bu, işinizden bağımsız olarak geçiminizi sağlayacak kadar pasif gelire sahip olmak, istediğiniz zaman çalışmayı seçebilmek veya çalışmamayı seçebilmek anlamına gelir. Bu hedef, uzun vadeli bir planlama ve disiplin gerektirir, ancak doğru stratejilerle, kolay yoldan ulaşılması zorunlu değildir.
Birçok insan, finansal özgürlüğün sadece şanslı azınlığın erişebileceği bir hayal olduğunu düşünür. Ancak, istatistikler farklı bir hikaye anlatıyor. Örneğin, [Referans gerekli] yapılan bir araştırmaya göre, [Yüzde] oranındaki bireyler, finansal özgürlük için gerekli olan pasif gelire ulaşmış durumdadır. Bu rakam, doğru yaklaşım ve azimle, finansal özgürlüğün ulaşılabilir olduğunu göstermektedir. Ancak, bu yolda ilerlemek için, kısa yollardan kaçınmak ve sürdürülebilir, gerçekçi stratejilere odaklanmak çok önemlidir. Hızlı zenginleşme vaatleri genellikle riskli yatırımları ve potansiyel kayıpları içerir. Bu nedenle, sağlam bir finansal plan ve uzun vadeli bir perspektif, başarı için olmazsa olmazlardandır.
Bu kılavuzda, kolay yoldan finansal özgürlüğe ulaşmanın yollarını, pratik adımlar ve gerçekçi stratejiler sunarak ele alacağız. Bütçe oluşturma, borç yönetimi, akıllı yatırım ve pasif gelir kaynakları yaratma gibi konuları detaylı olarak inceleyeceğiz. Ayrıca, kişisel finans alanında sıkça yapılan hatalardan ve bunlardan nasıl kaçınılacağından bahsedeceğiz. Başarılı bireylerin hikayelerini ve ilham verici örneklerini paylaşarak, motivasyonunuzu yüksek tutmanıza ve hedeflerinize ulaşmanıza yardımcı olacağız. Unutmayın, finansal özgürlük bir maraton, bir sprint değildir. Sabır, disiplin ve doğru stratejilerle, herkes bu hedefe ulaşabilir.
Bu yolculukta, kendi kendinize yatırım yapmak en önemli adımlardan biridir. Finansal okuryazarlığınızı artırmak, yatırım stratejileri hakkında bilgi edinmek, kişisel gelişiminize zaman ayırmak, uzun vadeli başarınız için olmazsa olmazdır. Bu kılavuz, finansal özgürlüğe giden yolculuğunuza rehberlik edecek, bilgi ve araçları sağlayacak ve başarılı olmanıza yardımcı olacaktır. Hazır olun, hayatınızın kontrolünü ele geçirmeye!
Kolay Yoldan Finansal Özgürlük Elde Etme
Gelir Geliştirme Stratejileri
Finansal özgürlüğe ulaşmak, birçok insan için uzun ve zorlu bir yolculuk gibi görünse de, doğru stratejiler ile bu hedef daha erişilebilir hale gelebilir. Kolay yol ifadesi, çaba gerektirmediği anlamına gelmez; aksine, akıllıca planlama ve istikrarlı çaba ile daha hızlı ve verimli bir şekilde ilerlemek anlamına gelir. Bu bölümde, gelir seviyenizi artırmak ve finansal özgürlüğünüze giden yolda hızlanmanıza yardımcı olacak çeşitli gelir geliştirme stratejileri ele alacağız.
Birçok insan için ek gelir kaynakları geliştirmek, finansal durumlarını iyileştirmenin en etkili yoludur. Örneğin, bir ankete göre, yan iş yapanların %70’i ek gelirinin yaşam standartlarını iyileştirdiğini belirtiyor. Bu ek gelir kaynakları, serbest çalışma, online kurslar, e-ticaret veya yatırım gibi birçok farklı biçimde elde edilebilir. Serbest çalışma, sahip olduğunuz becerilere göre farklı platformlarda hizmet sunarak ek gelir elde etmenizi sağlar. Örneğin, grafik tasarım, yazılım geliştirme veya içerik yazımı gibi alanlarda uzmanlık sahibiyseniz, Upwork veya Fiverr gibi platformlarda müşterilerle çalışabilirsiniz.
Online kurslar, bilgi ve becerilerinizi paylaşarak pasif gelir elde etmenizi sağlayan güçlü bir araçtır. Udemy veya Coursera gibi platformlarda online kurslar oluşturarak, dünyanın her yerinden öğrencilere ulaşabilir ve sürekli bir gelir akışı sağlayabilirsiniz. İstatistiklere göre, online eğitim pazarı hızla büyüyor ve 2025 yılına kadar belirli bir pazar payına ulaşması bekleniyor. Bu da, online kursların gelecekteki gelir potansiyelini göstermektedir.
E-ticaret, kendi online mağazanızı kurarak veya mevcut platformlarda ürün satarak gelir elde etmenizi sağlar. Etsy, Amazon veya Shopify gibi platformlar, ürünlerinizi geniş bir kitleye ulaştırmanıza olanak tanır. Başlangıçta düşük sermayeyle başlayabileceğiniz e-ticaret, doğru ürün seçimi ve pazarlama stratejileri ile önemli ölçüde gelir artışı sağlayabilir. Örneğin, el yapımı ürünler, özel tasarım kıyafetler veya dijital ürünler gibi niş pazarlara odaklanarak rekabet avantajı elde edebilirsiniz.
Son olarak, yatırım, uzun vadede finansal özgürlüğe ulaşmak için önemli bir stratejidir. Hisseler, tahviller, gayrimenkul veya diğer yatırım araçlarına yatırım yaparak pasif gelir elde edebilir ve paranızın zaman içinde değer kazanmasını sağlayabilirsiniz. Ancak, yatırım yapmadan önce riskleri dikkatlice değerlendirmek ve uzmanlardan tavsiye almak önemlidir. Yatırım, sabır ve disiplin gerektiren bir süreçtir ve kısa vadeli kazançlar yerine uzun vadeli büyümeye odaklanmak önemlidir.
Özetle, finansal özgürlüğe giden yolda, çeşitli gelir geliştirme stratejilerini birleştirmek ve kişisel becerilerinizi ve kaynaklarınızı en iyi şekilde kullanmak önemlidir. Bu stratejileri uygulayarak ve sürekli olarak geliştirerek, hedeflerinize daha hızlı ve etkili bir şekilde ulaşabilirsiniz. Unutmayın, istikrarlı çaba ve akıllıca planlama, kolay yoldan finansal özgürlüğe ulaşmanın anahtarıdır.
Kolay Yoldan Finansal Özgürlük Elde Etme
Gider Kontrolü ve Tasarruf
Finansal özgürlüğe giden yolun en önemli adımlarından biri, gider kontrolü ve tasarruf alışkanlıklarını geliştirmektir. Bu, lükslerden vazgeçmek anlamına gelmez; aksine, paranızı daha bilinçli ve etkili bir şekilde yönetmek anlamına gelir. Para biriktirmek, geleceğinize yatırım yapmak ve beklenmedik durumlar için bir güvence oluşturmak için olmazsa olmazdır. İstatistiklere göre, düzenli olarak tasarruf eden bireylerin, tasarruf yapmayanlara göre daha yüksek bir yaşam standartına sahip olma olasılığı çok daha fazladır.
Öncelikle, giderlerinizi detaylı bir şekilde analiz etmeniz gerekir. Bunun için, son üç ayınızın banka hesap özetlerinizi ve kredi kartı ekstrenizi inceleyerek tüm harcamalarınızı kategorilere ayırın (örneğin; barınma, ulaşım, gıda, eğlence, giyim). Bu analiz sonucunda, gereksiz veya kontrol edilebilir harcamaları belirleyebilirsiniz. Örneğin, günlük kahve alışkanlığınızın aylık maliyetini hesaplayın. Bu, beklenmedik bir şekilde yüksek bir rakam olabilir. Benzer şekilde, abonelik hizmetlerinizi gözden geçirin ve gerçekten ihtiyacınız olmayanları iptal edin.
Bütçe oluşturmak, gider kontrolü için hayati önem taşır. Gelir ve giderlerinizi takip ederek, aylık bir bütçe planı oluşturun. Bu plan, her kategori için belirlediğiniz bir harcama limiti içermelidir. Bütçenizi düzenli olarak gözden geçirmeniz ve gerektiğinde ayarlamanız önemlidir. Birçok ücretsiz uygulama ve web sitesi, bütçe oluşturma ve takip etmeyi kolaylaştırmaktadır. Bu araçlar, harcamalarınızı görselleştirmenize ve nereye daha fazla tasarruf yapabileceğinizi anlamanıza yardımcı olur.
Tasarruf hedefleri belirlemek, motivasyonunuzu artırır ve daha disiplinli olmanızı sağlar. Hedefleriniz somut ve ölçülebilir olmalıdır. Örneğin, altı ay içinde acil durum fonu oluşturmak veya bir yıl içinde araba almak gibi. Bu hedeflere ulaşmak için, düzenli olarak belirli bir miktar parayı tasarruf hesabınıza yatırın. Otomatik tasarruf planları, bu konuda size yardımcı olabilir. Banka hesabınızdan düzenli olarak belirli bir miktarın otomatik olarak tasarruf hesabınıza aktarılmasını sağlayabilirsiniz.
Akıllı alışveriş alışkanlıkları geliştirmek de tasarruf için önemlidir. İndirim ve kampanyaları takip edin, fiyat karşılaştırması yapın ve gereksiz alışverişlerden kaçının. Toplu alışveriş yapmak, bazı ürünlerde önemli ölçüde tasarruf etmenizi sağlayabilir. Ayrıca, alışveriş listenizi önceden hazırlayarak ve yalnızca listenizdeki ürünleri satın alarak gereksiz harcamaları önleyebilirsiniz. Bir araştırmaya göre, alışveriş listeleri kullanarak ortalama %20 tasarruf sağlanabilir.
Sonuç olarak, finansal özgürlük, gider kontrolü ve tasarruf stratejilerini uygulayarak adım adım elde edilebilir. Disiplinli olmak, hedeflerinizi belirlemek ve doğru araçları kullanmak, bu yolda başarınızı artıracaktır. Unutmayın, küçük tasarruflar bile zamanla büyük farklar yaratabilir.
Kolay Yoldan Finansal Özgürlük Elde Etme
Akıllı Yatırım Yöntemleri
Finansal özgürlüğe ulaşmak, birçok insanın hayali olsa da, genellikle zor ve karmaşık bir süreç olarak algılanır. Ancak doğru yatırım stratejileri ve disiplinli bir yaklaşım ile bu hedef, düşünüldüğünden daha erişilebilir hale gelebilir. Bu bölümde, kolay yoldan finansal özgürlüğe ulaşmanıza yardımcı olacak akıllı yatırım yöntemlerini ele alacağız.
Öncelikle, yatırım yapmadan önce kendi mali durumunuzu analiz etmeniz kritik önem taşır. Bütçenizi oluşturun ve gereksiz harcamaları azaltın. Acil durum fonu oluşturmak, beklenmedik mali sorunlara karşı sizi koruyacaktır. Genel bir kural olarak, 3-6 aylık yaşam giderlerinizi kapsayacak bir acil durum fonuna sahip olmanız önerilir. Bu fon, yatırımlarınızdan para çekmenizi gerektirmeden beklenmedik durumlarla başa çıkabilmenizi sağlar. Bu adım, yatırım başarınızın temelidir.
Acil durum fonunuzu oluşturduktan sonra, farklı yatırım araçlarını araştırmaya başlayabilirsiniz. Hisseler, uzun vadede yüksek getiri potansiyeline sahip olsa da, riskli bir yatırım aracıdır. Tahvil yatırımları ise daha düşük risk ve daha istikrarlı getiri sunar. Emlak yatırımları, kira geliri ve değer artışı yoluyla uzun vadeli kazanç sağlayabilir. Ancak, emlak yatırımları önemli miktarda başlangıç sermayesi ve zaman gerektirir. Bireysel Emeklilik Hesabı (BES) ve Emeklilik Yatırım Fonları (Emeklilik Fonları) gibi emeklilik planları da uzun vadeli yatırımlar için vergi avantajları sunar. Son olarak, dijital varlıklar (kripto paralar) son yıllarda popülerlik kazanmış olsa da, oldukça volatil ve riskli bir yatırım aracıdır, dikkatli olmak gerekir.
Portföy çeşitlendirmesi, risk yönetiminin temel taşlarından biridir. Tüm yumurtalarınızı aynı sepete koymamak, olası kayıpları sınırlamaya yardımcı olur. Örneğin, hisse senetlerine yatırım yaparken, farklı sektörlerden ve şirketlerden hisse senetleri satın alarak portföyünüzü çeşitlendirebilirsiniz. Birçok finansal uzman, portföyünüzde farklı varlık sınıflarını dengelemenizi önerir. Örneğin, %60 hisse senedi, %30 tahvil ve %10 emlak gibi bir dağılım, risk toleransınıza bağlı olarak ayarlanabilir.
Son olarak, uzun vadeli bir perspektif benimsemek önemlidir. Kısa vadeli piyasa dalgalanmalarına odaklanmak yerine, uzun vadeli yatırım hedeflerinize odaklanın. Geçmiş veriler, uzun vadeli yatırımların, kısa vadeli yatırımlara göre daha yüksek getiri sağlama olasılığının daha yüksek olduğunu göstermektedir. Örneğin, S&P 500 endeksi, uzun vadede ortalama %10 civarında yıllık getiri sağlamıştır. Ancak, bu geçmiş performansın gelecekteki sonuçların bir garantisi olmadığını unutmamak önemlidir.
Unutmayın ki, finansal özgürlüğe ulaşmak bir gecede gerçekleşmez. Sabır, disiplin ve doğru stratejiler ile bu hedefe ulaşabilirsiniz. Gerektiğinde profesyonel bir finansal danışmandan yardım almayı da düşünebilirsiniz.
Kolay Yoldan Finansal Özgürlük Elde Etme
Finansal Planlama Rehberi
Finansal özgürlük, çoğu insanın hayalini kurduğu ancak nasıl ulaşacağını bilmediği bir hedeftir. Para yönetimi, bütçeleme ve yatırım gibi konularda yeterli bilgiye sahip olmak, bu hedefe ulaşmanın en önemli adımlarından biridir. Bu rehber, adım adım ilerleyerek finansal özgürlüğe ulaşmanıza yardımcı olacak stratejiler sunmaktadır.
İlk adım, kişisel finans durumunuzun net bir resmini çizmektir. Gelirlerinizi ve giderlerinizi detaylı bir şekilde analiz edin. Bunu yapmanın en etkili yolu bir bütçe oluşturmaktır. Bütçenizde, gelirinizin ne kadarının ihtiyaçlara, ne kadarının isteklere ve ne kadarının tasarrufa ayrıldığını gösterin. Birçok ücretsiz bütçe şablonu ve uygulaması mevcuttur, bunlardan size en uygun olanını seçebilirsiniz. Örneğin, Mint veya Personal Capital gibi uygulamalar, otomatik olarak hesaplarınızı takip ederek bütçenizi oluşturmanıza yardımcı olabilir.
Bütçenizi oluşturduktan sonra, gereksiz harcamaları azaltmaya odaklanın. Küçük değişiklikler bile uzun vadede büyük bir fark yaratabilir. Örneğin, kahve alışkanlığınızı değiştirmek veya daha ucuz bir ulaşım seçeneği kullanmak gibi küçük tasarruflar, aylık bütçenizde önemli bir miktar birikmenizi sağlayabilir. Bir araştırmaya göre, Amerikan ailelerinin ortalama %10’u gereksiz harcamalara giderken, bu oranı %5’e düşürmek bile önemli bir tasarruf sağlayabilir.
Borç yönetimi finansal özgürlüğe ulaşmada kritik bir öneme sahiptir. Yüksek faizli borçlar, finansal ilerlemenizi yavaşlatabilir veya tamamen durdurabilir. Öncelikle yüksek faizli borçları kapatmaya odaklanın. Kredi kartı borçlarını ödemek için borç geri ödeme planları veya borç konsolidasyon seçeneklerini değerlendirin. Borçtan kurtulmak için disiplinli bir yaklaşım ve uzun vadeli bir plan gereklidir.
Borçlarınızı yönettikten sonra, tasarruf ve yatırım yapmaya başlayın. Acil durum fonu oluşturmak, beklenmedik olaylara karşı hazırlıklı olmanızı sağlar. En az 3-6 aylık yaşam giderlerinizi karşılayacak bir acil durum fonu hedeflemelisiniz. Acil durum fonunu oluşturduktan sonra, uzun vadeli hedefleriniz için yatırım yapmaya başlayabilirsiniz. Yatırım konusunda uzman değilseniz, bir finansal danışmandan yardım alabilirsiniz. Yatırım yaparken risk toleransınızı ve zaman ufkunuzu göz önünde bulundurmanız önemlidir.
Son olarak, finansal planlamanızı düzenli olarak gözden geçirmeniz ve gerektiğinde ayarlamanız önemlidir. Hayatınızdaki değişiklikler, finansal hedeflerinizi ve planınızı da etkileyebilir. Düzenli olarak bütçenizi kontrol ederek, ihtiyaçlarınıza göre ayarlamalar yapabilir ve finansal özgürlüğe giden yolda ilerlemenizi sağlayabilirsiniz.
Kolay Yoldan Finansal Özgürlük Elde Etme
Borç Yönetimi ve Ödeme
Finansal özgürlüğe giden yolda en büyük engellerden biri borçtur. Borç yükü, geleceğe yönelik planlarınızı baltalayabilir, stres seviyenizi artırabilir ve genel yaşam kalitenizi düşürebilir. Ancak doğru stratejilerle borçlarınızdan kurtulmak ve finansal özgürlüğe ulaşmak mümkündür. Bu süreç, disiplin, planlama ve doğru adımları atmayı gerektirir.
Öncelikle, mevcut borç durumunuzu net bir şekilde analiz etmeniz gerekmektedir. Tüm kredi kartı borçlarınız, kişisel kredileriniz, öğrenci kredileriniz ve diğer borçlarınızı listeleyin. Her bir borcun faiz oranını, aylık ödeme tutarını ve kalan borç miktarını not edin. Bu, borçlarınızın büyüklüğünü görmenize ve bir ödeme planı oluşturmanıza yardımcı olacaktır.
Borç yönetimi stratejileri arasında en popüler olanı kartopu yöntemi ve kar kardan adamı yöntemidir. Kartopu yönteminde, en düşük bakiyeye sahip borçtan başlayarak, minimum ödemelerin üzerinde ekstra ödeme yaparsınız. Bu borcu kapatana kadar devam edersiniz ve sonra bir sonraki en düşük bakiyeli borca geçersiniz. Bu yöntem, motivasyonunuzu yüksek tutmanıza yardımcı olur çünkü hızlıca borçlardan kurtulma hissi verir. Kar kardan adamı yönteminde ise en yüksek faiz oranına sahip borçtan başlarsınız ve bu borcu kapatana kadar ekstra ödeme yaparsınız. Bu yöntem, uzun vadede daha fazla faiz ödemesini önleyerek size daha fazla tasarruf sağlar.
Örneğin, 3 farklı borcunuz olduğunu varsayalım: 500 TL bakiyeli %15 faizli bir kredi kartı borcu, 1000 TL bakiyeli %10 faizli bir kişisel kredi ve 2000 TL bakiyeli %5 faizli bir öğrenci kredisi. Kartopu yönteminde, önce 500 TL’lik kredi kartı borcunu kapatmaya odaklanırsınız. Kar kardan adamı yönteminde ise önce %15 faizli kredi kartı borcunu kapatmaya odaklanırsınız. Hangi yöntemi seçerseniz seçin, bütçenizi dikkatlice planlamanız ve ekstra ödeme yapabilmek için gereksiz harcamaları azaltmanız önemlidir.
Birçok kişi borç yönetiminde zorlanıyor. İstatistiklere göre, [İstatistiksel bir veri kaynağına referans ekleyin, örneğin; “Türkiye’de hane halkı borçlarının GSYİH’ya oranı %…’dir.”]. Bu istatistik, borç yönetiminin ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Profesyonel bir finansal danışmana danışmak, kişiselleştirilmiş bir borç yönetimi planı oluşturmanıza ve borçlarınızdan daha hızlı kurtulmanızı sağlayabilir. Ayrıca, bütçe uygulamaları ve borç takip araçları kullanarak borçlarınızı düzenli olarak takip edebilir ve ilerlemenizi izleyebilirsiniz.
Sonuç olarak, borç yönetimi, finansal özgürlüğe ulaşmak için olmazsa olmaz bir adımdır. Doğru stratejiler, disiplin ve planlama ile borçlarınızdan kurtulabilir ve finansal geleceğinizi güvence altına alabilirsiniz. Unutmayın, erken başlamak her zaman daha iyidir. Bugün başlayın ve finansal özgürlüğünüze doğru ilk adımı atın!
Bu çalışmada, kolay yoldan finansal özgürlüğe ulaşma yolculuğunun çeşitli yönlerini ele aldık. Ancak, kolay kelimesinin yanıltıcı olabileceğini vurgulamak önemlidir. Finansal özgürlük, sabır, disiplin ve stratejik planlama gerektiren uzun vadeli bir süreçtir. Hızlı zenginleşme vaatleri sunan şemalardan uzak durmak ve gerçekçi beklentilere sahip olmak son derece önemlidir. Bu çalışma boyunca, bütçe oluşturma, borç yönetimi, yatırım stratejileri ve pasif gelir kaynakları geliştirme gibi temel konuları detaylı bir şekilde inceledik.
Bütçe oluşturma, finansal özgürlüğe giden yolda ilk ve en önemli adımlardan biridir. Gelir ve giderlerinizi takip ederek, harcama alışkanlıklarınızı analiz edebilir ve gereksiz harcamaları azaltabilirsiniz. Borç yönetimi ise, yüksek faiz oranlarından kurtulmak ve finansal yükünüzü hafifletmek için kritik öneme sahiptir. Borçlarınızı sistematik bir şekilde ödeyerek ve kredi puanınızı iyileştirerek, gelecekte daha uygun kredi koşullarından yararlanabilirsiniz. Yatırım stratejileri konusu, risk toleransınıza ve yatırım hedeflerinize göre farklılaşmaktadır. Uzun vadeli yatırımlar, kısa vadeli yatırımlara göre daha istikrarlı getiriler sağlayabilirken, risk almaya daha yatkınsanız, daha yüksek getiri potansiyeli olan yatırım araçlarını da değerlendirebilirsiniz.
Pasif gelir kaynakları geliştirmek, finansal özgürlüğe ulaşma yolunda önemli bir destektir. Emlak yatırımları, hisse senetleri, telif hakları ve online işletmeler gibi çeşitli pasif gelir kaynakları mevcuttur. Ancak, her pasif gelir kaynağının kendi riskleri ve zorlukları olduğunu unutmamak gerekir. Bu kaynakları araştırırken dikkatli olmak ve uzman görüşü almak önemlidir. Sonuç olarak, finansal okuryazarlığınızı geliştirmek ve sürekli öğrenmeye açık olmak, finansal özgürlüğe ulaşma yolculuğunuzda size büyük avantaj sağlayacaktır.
Gelecek trendler açısından baktığımızda, teknoloji finansal özgürlüğe ulaşma yollarında giderek daha büyük bir rol oynayacaktır. Robo-danışmanlar ve fintech uygulamaları yatırım yapmayı ve bütçeyi yönetmeyi daha kolay ve erişilebilir hale getirecektir. Sürdürülebilir yatırım ve ESG (Çevresel, Sosyal ve Kurumsal Yönetim) faktörlerini dikkate alan yatırım stratejileri de giderek daha popüler hale gelecektir. Ancak, bu teknolojilerin ve trendlerin sunduğu fırsatları değerlendirirken dikkatli olmak ve olası riskleri göz önünde bulundurmak her zaman önemlidir.
Sonuç olarak, kolay yoldan finansal özgürlük elde etme mümkün olsa da, bu yolculuk, özenli planlama, disiplinli uygulama ve sürekli öğrenme gerektirir. Bu çalışmanın, okuyuculara finansal hedeflerine ulaşmak için gerekli araçları ve bilgileri sağlamasını ve onları bilinçli finansal kararlar almaya yönlendirmesini umuyoruz.
