Dijitalleşmenin hızla ilerlediği günümüz dünyasında, e-ticaret sektörü muazzam bir büyüme gösteriyor. Artık sadece büyük şirketlerin değil, küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ’lerin) de küresel pazara erişimini sağlayan güçlü bir araç haline geldi. Ancak, özellikle yeni kurulan e-ticaret girişimleri için, rekabetin yoğunluğu, pazarlama maliyetleri ve lojistik zorlukları gibi engellerin aşılması oldukça önemli. Bu noktada, devletlerin ve çeşitli kuruluşların sağladığı e-ticaret yapan girişimcilere yönelik teşvik programları, bu engelleri aşmada ve işletmelerin sürdürülebilir büyümesini desteklemede kritik bir rol oynuyor. Bu programlar, girişimcilerin işlerini kurmalarına, büyütmelerine ve rekabet edebilirliklerini artırmalarına yardımcı olmak amacıyla tasarlanmıştır.
Dünya genelinde e-ticaret hacmindeki artış göz önüne alındığında, bu teşviklerin önemi daha da belirginleşiyor. Örneğin, Statista verilerine göre, 2023 yılında küresel e-ticaret satışları trilyon dolarları aştı. Bu devasa pazar payından, özellikle de gelişmekte olan ülkelerde, KOBİ’lerin daha büyük bir pay alması için hükümet destekleri şarttır. Ancak, bu desteğin etkinliği, sunulan teşviklerin niteliği, erişilebilirliği ve girişimcilerin ihtiyaçlarına uygunluğu ile doğrudan ilişkilidir. Bazı ülkeler, vergi indirimleri, hibe programları ve pazarlama desteği gibi doğrudan finansal teşvikler sunarken, diğerleri eğitim programları, mentörlük hizmetleri ve iş geliştirme danışmanlığı gibi daha dolaylı destek mekanizmaları tercih ediyor.
Bu çalışmada, farklı ülkelerde ve bölgelerde uygulanan e-ticaret girişimcilerine yönelik teşvik programlarını detaylı olarak inceleyeceğiz. Çalışmamız, farklı teşvik modellerini karşılaştırarak, hangi tür desteklerin en etkili olduğunu ve hangi faktörlerin bu programların başarısını etkilediğini ortaya koymayı amaçlıyor. Ayrıca, başarılı örnekler ve geliştirilmesi gereken alanlar üzerinde durarak, e-ticaret ekosisteminin daha da güçlendirilmesi için öneriler sunacağız. Örneğin, Türkiye’de KOSGEB’in sağladığı hibe ve kredi imkanları, ABD’de Amazon’un küçük işletmelere sunduğu destek programları gibi başarılı uygulamaların incelenmesi, gelecekte daha etkili politikaların oluşturulmasına ışık tutacaktır. Bu kapsamlı analiz, hem girişimciler hem de politikacılar için değerli bir kaynak oluşturmayı hedefliyor.
Sonuç olarak, e-ticaret girişimlerinin sürdürülebilir büyümesi ve küresel rekabet gücünün artırılması için, hedefli ve etkili teşvik programlarının hayati bir önemi bulunmaktadır. Bu çalışmada ele alacağımız farklı teşvik modelleri, başarılı uygulamalar ve geleceğe yönelik öneriler, hem girişimcilerin işlerini geliştirmelerine hem de politika yapıcıların daha etkin stratejiler oluşturmalarına yardımcı olacaktır. İnceleyeceğimiz örnekler, dünyanın farklı köşelerinden alınacak olup, geniş bir perspektif sunarak, e-ticaret teşvikleri konusundaki anlayışımızı derinleştirecektir.
Devlet Destekleri ve Hibeler
E-ticaret sektörü, Türkiye’de hızla büyüyen ve istihdama önemli katkılar sağlayan bir alan. Bu büyümeyi desteklemek ve girişimcileri teşvik etmek amacıyla devlet, çeşitli destek programları ve hibeler sunmaktadır. Bu programlar, e-ticaret yapan küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ’lerin) finansman ihtiyaçlarını karşılamalarına, dijitalleşmelerini hızlandırmalarına ve rekabet güçlerini artırmalarına yardımcı olmayı hedeflemektedir.
KOSGEB (Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı), e-ticaret girişimcilerine yönelik en önemli destek kaynaklarından biridir. KOSGEB, iş planı hazırlama, pazarlama ve reklam faaliyetleri, e-ticaret platformu kurulumu ve dijital pazarlama eğitimleri gibi konularda hibeler ve geri ödemeli krediler sağlamaktadır. Örneğin, KOSGEB’in Yeni Girişimci Destek Programı kapsamında, uygun şartları sağlayan girişimciler 50.000 TL’ye kadar hibe desteğinden yararlanabilirler. Ayrıca, KOSGEB’in çeşitli eğitim programları, e-ticaret alanında bilgi ve becerilerini geliştirmek isteyen girişimciler için önemli bir fırsattır.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı da e-ticaretin gelişimi için çeşitli destekler sunmaktadır. Bakanlık, Ar-Ge ve inovasyon projelerine hibe desteği sağlamakta, dijital dönüşüm süreçlerini hızlandırmak için teşvikler vermekte ve e-ticaret sektörüne yönelik uluslararası iş birliklerini desteklemektedir. Örneğin, bakanlığın desteklediği bazı projeler, e-ticaret platformlarının uluslararası pazarlara açılmasına ve ihracatın artırılmasına yöneliktir. Bu desteklerin miktarları ve şartları projenin kapsamına ve başarısına göre değişiklik gösterebilir.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), e-ticaret yoluyla ihracat yapan firmalara çeşitli destekler sağlamaktadır. TİM, ihracat pazarlama faaliyetleri, uluslararası fuarlara katılım ve yurtdışı pazar araştırmaları gibi konularda mali destekler sunmaktadır. Ayrıca, TİM’in düzenlediği eğitim ve danışmanlık hizmetleri, e-ticaret firmalarının uluslararası pazarlarda daha başarılı olmalarına yardımcı olmaktadır. İhracat odaklı olan bu destekler, özellikle uluslararası pazarda rekabetçi olmak isteyen e-ticaret girişimcileri için büyük önem taşımaktadır.
Son yıllarda, e-ticaret sektörüne yönelik devlet desteklerinin miktarında ve kapsamında önemli bir artış gözlenmiştir. Bu durum, e-ticaretin ekonomideki öneminin giderek artması ve istihdam yaratma potansiyelinin fark edilmesiyle açıklanabilir. Ancak, desteklerden yararlanmak için başvuru süreçlerinin detaylı bir şekilde incelenmesi ve gerekli şartların karşılanması gerekmektedir. Bu nedenle, girişimcilerin ilgili kurumların web sitelerini takip etmeleri ve güncel duyuruları takip etmeleri önemlidir. Ayrıca, uzmanlardan danışmanlık almak da başvuru sürecinde başarı şansını artıracaktır. Verimli bir e-ticaret stratejisi ve doğru destek programlarıyla, girişimciler işlerini büyütebilir ve ekonomik büyümeye katkıda bulunabilirler.
E-ticaret Yapan Girişimcilere Yönelik Teşvik Programları
E-ticaret Vergi Avantajları
Türkiye’de e-ticaretin hızla büyümesiyle birlikte, hükümet de bu sektörü desteklemek amacıyla çeşitli vergi avantajları sunmaktadır. Bu avantajlar, girişimcilerin maliyetlerini düşürerek rekabet güçlerini artırmayı ve sektörün daha da gelişmesini hedeflemektedir. Ancak, bu avantajlardan yararlanmak için belirli şartları yerine getirmek ve ilgili mevzuatı doğru bir şekilde anlamak gerekmektedir.
Kısa süreli vergi muafiyetleri, özellikle yeni kurulan e-ticaret işletmeleri için önemli bir teşviktir. Bazı illerde veya belirli sektörlerde, bir süreliğine vergi ödeme yükümlülüğünden muaf tutulma imkanı sunulmaktadır. Bu muafiyetlerin süresi ve kapsamı, ilgili yerel yönetimler tarafından belirlenmektedir. Örneğin, bazı illerde yeni kurulan küçük ve orta ölçekli işletmelere (KOBİ) ilk 3 yıl boyunca belirli vergilerden muafiyet sağlanmaktadır. Bu durum, işletmelerin ilk yıllarında sağlam bir temel oluşturmalarına ve büyümelerine önemli ölçüde katkı sağlamaktadır.
KDV indirimleri de e-ticaret işletmelerine sunulan önemli bir vergi avantajıdır. Belirli ürün ve hizmetler için uygulanan KDV oranları, sektörün ihtiyaçlarına göre düzenlenebilmektedir. Örneğin, bazı teknolojik ürünlerin veya çevre dostu ürünlerin satışında daha düşük KDV oranları uygulanması, hem tüketici talebini artırmakta hem de e-ticaret işletmelerinin rekabet gücünü yükseltmektedir. Bu durumun, e-ticaret hacmini artırdığı ve dolayısıyla ülke ekonomisine olumlu katkılar sağladığı gözlemlenmektedir. (İstatistiksel veriler buraya eklenebilir: Örneğin, belirli bir KDV indiriminin e-ticaret hacmini ne kadar artırdığına dair bir istatistik.)
Gelir vergisi indirimleri de e-ticaret işletmelerinin faydalandığı önemli bir avantajdır. Özellikle Ar-Ge faaliyetlerinde bulunan veya teknoloji tabanlı e-ticaret işletmeleri, gelir vergilerinde önemli indirimlerden yararlanabilmektedir. Bu indirimler, işletmelerin inovasyon ve teknoloji yatırımlarını teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Bu sayede, e-ticaret sektörü daha teknolojik ve yenilikçi hale gelmekte ve uluslararası rekabette daha güçlü bir konuma gelmektedir.
Özelleştirilmiş teşvik paketleri, e-ticaret işletmelerinin ihtiyaçlarına göre oluşturulan özel vergi avantajlarıdır. Büyük ölçekli yatırımlar yapan veya istihdam yaratan e-ticaret şirketleri, bu tür özel teşvik paketlerinden yararlanabilirler. Bu paketler, işletmenin büyüklüğü, faaliyet alanı ve istihdam kapasitesi gibi faktörlere göre belirlenmektedir. Bu sayede, e-ticaret sektörünün büyümesi ve ülke ekonomisine katkısı daha da artmaktadır. Ancak, bu teşviklerden yararlanabilmek için, detaylı bir başvuru süreci ve gerekli şartların yerine getirilmesi gerekmektedir.
Sonuç olarak, e-ticaret vergi avantajları, Türkiye’de e-ticaret sektörünün büyümesi ve gelişmesi için önemli bir rol oynamaktadır. Girişimcilerin bu avantajlardan tam olarak yararlanabilmeleri için, ilgili mevzuatı dikkatlice takip etmeleri ve uzmanlardan destek almaları büyük önem taşımaktadır. Bu sayede, hem işletmelerin karlılığı artırılacak hem de ülke ekonomisi için önemli bir büyüme motoru olan e-ticaret sektörü daha da güçlenecektir.
E-ticaret Yapan Girişimcilere Yönelik Teşvik Programları
Eğitim ve Danışmanlık Programları
E-ticaretin hızla büyüyen dünyasında, başarılı olmak için bilgi ve deneyim çok önemlidir. Yeni girişimciler, dijital pazarlama stratejilerinden lojistik yönetimine kadar birçok farklı alanda uzmanlığa ihtiyaç duyarlar. Bu ihtiyaçtan yola çıkarak, birçok kurum ve kuruluş e-ticaret yapan girişimcilere yönelik eğitim ve danışmanlık programları sunmaktadır. Bu programlar, girişimcilerin işlerini kurma, büyütme ve sürdürme konusunda gereken bilgi ve becerilere sahip olmalarını sağlamayı hedefler.
Bu programların kapsamı oldukça geniştir. Bazı programlar temel e-ticaret prensipleri üzerine odaklanırken, diğerleri daha spesifik konulara, örneğin dijital pazarlama, SEO optimizasyonu, sosyal medya yönetimi, müşteri ilişkileri yönetimi (CRM) ve lojistik gibi konulara yoğunlaşır. Örneğin, bir program dijital pazarlama stratejileri üzerine yoğunlaşabilir ve Google Ads, Facebook reklamları ve e-posta pazarlaması gibi konuları kapsayabilir. Başka bir program ise e-ticaret sitesinde ürün fotoğrafçılığı ve ürün açıklamaları yazma gibi konularda pratik beceriler kazandırmayı hedefleyebilir.
Danışmanlık hizmetleri ise daha kişiselleştirilmiş bir yaklaşım sunar. Deneyimli danışmanlar, girişimcilerin iş planlarını inceleyerek, güçlü ve zayıf yönlerini belirler ve işletmelerinin büyümesi için özel stratejiler geliştirirler. Bu stratejiler, pazar araştırmasından finansal planlamaya, rekabet analizi yapmaya ve işletmenin ölçeklenebilirliğini artırmaya kadar çeşitli alanları kapsayabilir. Örneğin, bir danışman, yeni bir e-ticaret sitesi kuran bir girişimciye hedef kitlesini belirlemede, doğru pazarlama kanallarını seçmede ve satışları artırmak için etkili stratejiler geliştirmede yardımcı olabilir.
Birçok ülke ve bölge, e-ticaret girişimcilerini desteklemek için devlet destekli programlar sunmaktadır. Bu programlar, ücretsiz veya indirimli eğitim kursları, danışmanlık hizmetleri ve hatta hibe veya kredi imkanları sağlayabilir. Örneğin, Avrupa Birliği, KOBİ’leri desteklemek amacıyla çeşitli fonlar ve programlar sunmaktadır. Türkiye’de de KOSGEB gibi kurumlar, e-ticaret girişimcilerine yönelik çeşitli eğitim ve danışmanlık hizmetleri sunmaktadır. Bu programlardan faydalanan girişimcilerin başarısının arttığına dair istatistikler mevcuttur. Örneğin, bir araştırma, devlet destekli eğitim programlarına katılan e-ticaret girişimcilerinin, katılmayanlara göre %20 daha fazla gelir elde ettiğini göstermiştir (Bu istatistik örnek amaçlıdır ve gerçek bir araştırmadan alınmamıştır).
Sonuç olarak, eğitim ve danışmanlık programları, e-ticaret yapan girişimciler için paha biçilmez bir kaynaktır. Bu programlar, girişimcilerin işlerini kurma, büyütme ve rekabetçi bir ortamda başarılı olmaları için gereken bilgi, beceri ve desteği sağlar. Dolayısıyla, yeni başlayan veya büyüyen bir e-ticaret işletmeniz varsa, bu programlardan faydalanmanız işinizin başarısı için oldukça önemlidir.
E-ticaret Yapan Girişimcilere Yönelik Teşvik Programları
Finansman Seçenekleri ve Krediler
E-ticaret sektörüne giriş yapmak veya mevcut işletmenizi büyütmek heyecan verici olsa da, finansman en büyük engellerden biri olabilir. Başlangıç maliyetleri, stok yönetimi, pazarlama harcamaları ve beklenmedik durumlar için yeterli sermayeye sahip olmak, başarı için kritik öneme sahiptir. Neyse ki, e-ticaret yapan girişimciler için birçok finansman seçeneği ve teşvik programı mevcuttur. Bu seçenekleri doğru bir şekilde değerlendirmek ve işletmenizin ihtiyaçlarına uygun olanı seçmek, sürdürülebilir büyüme için elzemdir.
Devlet destekli krediler, e-ticaret girişimcileri için önemli bir finansman kaynağıdır. Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi (KOSGEB) gibi kurumlar, düşük faiz oranlarıyla ve uygun geri ödeme koşullarıyla çeşitli kredi programları sunmaktadır. Örneğin, KOSGEB’in Yeni Girişimci Destek Programı, yeni iş kuran girişimcilere hibe ve kredi desteği sağlamaktadır. Bu programların detayları ve başvuru şartları düzenli olarak güncellendiği için, ilgili kurumun resmi internet sitesini takip etmek önemlidir. Ayrıca, bazı belediyeler de yerel işletmeleri desteklemek amacıyla kendi kredi programlarını sunmaktadır.
Bankalar, geleneksel bir finansman kaynağı olarak, e-ticaret işletmelerine çeşitli kredi seçenekleri sunmaktadır. Bunlar arasında, işletme kredileri, yatırım kredileri ve hatta bazı durumlarda, özellikle hızlı büyüme gösteren firmalar için, öz sermaye yatırımları da yer alabilir. Ancak, bankalardan kredi almak için genellikle iş planı, finansal tablolar ve kredi notu gibi çeşitli belgeler sunmanız gerekecektir. Bankaların kredi değerlendirme kriterleri oldukça sıkı olabilmektedir, bu nedenle sağlam bir iş planı ve güçlü bir finansal geçmişe sahip olmak büyük önem taşır. Son yıllarda yapılan araştırmalar, bankaların e-ticaret işletmelerine kredi sağlamada daha istekli hale geldiğini göstermektedir. Örneğin, bir araştırmaya göre 2023 yılında e-ticaret işletmelerine verilen kredilerdeki artış oranı %15 olmuştur (Bu istatistik örnek amaçlıdır ve gerçek bir araştırmadan alınmamıştır).
Alternatif finansman kaynakları da göz ardı edilmemelidir. Kitle fonlaması (crowdfunding) platformları, girişimcilere projelerini potansiyel yatırımcılara sunma ve fonlama sağlama imkanı sunmaktadır. Melek yatırımcılar ve girişim sermayesi şirketleri, özellikle yüksek büyüme potansiyeli olan e-ticaret işletmelerine önemli miktarlarda yatırım yapabilirler. Ancak, bu tür yatırımlar genellikle hisse senedi karşılığında yapılır ve işletmenin kontrolünün bir kısmını kaybetmeyi gerektirebilir. Ayrıca, faktöring gibi finansal hizmetler, alacaklarınızı hızlıca nakde çevirmenize yardımcı olabilir ve nakit akışınızı iyileştirebilir.
Sonuç olarak, e-ticaret işletmeleri için birçok finansman seçeneği mevcuttur. İşletmenizin ihtiyaçlarını, risk toleransınızı ve uzun vadeli hedeflerinizi dikkatlice değerlendirerek, doğru finansman stratejisini belirlemek ve büyümenizi desteklemek mümkündür. Profesyonel bir danışmandan destek almak, bu süreçte size yol gösterebilir ve doğru kararlar almanıza yardımcı olabilir.
E-ticaret Yapan Girişimcilere Yönelik Teşvik Programları
Pazarlama Destek Programları
E-ticaret sektöründe başarılı olmak için güçlü bir pazarlama stratejisi olmazsa olmazdır. Ancak, özellikle yeni başlayan girişimciler için pazarlama maliyetleri oldukça yüksek olabilir. Bu noktada devreye giren pazarlama destek programları, e-ticaret yapan girişimcilere önemli avantajlar sunmaktadır. Bu programlar, reklam harcamalarında indirim, ücretsiz eğitim ve danışmanlık hizmetleri, dijital pazarlama araçlarına erişim gibi çeşitli destekler içerebilir.
Google Merchant Center ve Google Ads gibi platformlar, e-ticaret işletmelerine ücretsiz ürün listeleme ve hedefli reklam kampanyaları için çeşitli araçlar sunmaktadır. Bu araçlar, doğru müşteri kitlesine ulaşmayı kolaylaştırırken, reklam harcamalarının verimliliğini artırmaya yardımcı olur. Örneğin, Google Ads’in sunduğu dönüşüm izleme özelliği sayesinde, reklam kampanyalarının getiri oranını (ROI) etkin bir şekilde takip edip optimize edebilirsiniz. Birçok e-ticaret işletmesi, bu tür hedefli reklamcılık sayesinde satışlarını önemli ölçüde artırdığını bildirmektedir.
Bazı ülkeler ve bölgeler, e-ticaretin gelişimini desteklemek amacıyla hükümet destekli teşvik programları sunmaktadır. Bu programlar, dijital pazarlama eğitimleri, pazarlama danışmanlığı ve hatta hibe veya düşük faizli kredi imkanlarını içerebilir. Örneğin, bazı Avrupa Birliği ülkelerinde, küçük ve orta ölçekli işletmelere (KOBİ’ler) e-ticaret platformlarına geçiş ve dijital pazarlama faaliyetleri için hibe desteği sağlayan programlar mevcuttur. Bu tür destekler, özellikle bütçesi sınırlı olan girişimciler için büyük önem taşımaktadır.
Sosyal medya platformları da e-ticaret işletmelerine yönelik çeşitli pazarlama araçları ve destek programları sunmaktadır. Facebook ve Instagram gibi platformlar, işletme sayfalarının oluşturulması, reklam kampanyalarının yönetilmesi ve müşteri etkileşiminin artırılması için çeşitli özellikler sunmaktadır. Ayrıca, bu platformlar düzenli olarak eğitim ve kaynaklar sunarak işletmelerin sosyal medya pazarlamasını daha etkin bir şekilde kullanmalarına yardımcı olmaktadır. İstatistiklere göre, sosyal medyanın e-ticaret satışları üzerindeki etkisi giderek artmaktadır ve işletmeler sosyal medya pazarlamaya daha fazla yatırım yapmaktadır.
Sonuç olarak, e-ticaret yapan girişimciler için pazarlama destek programları, başarıya giden yolda önemli bir rol oynamaktadır. Bu programlar, maliyetleri düşürmeye, verimliliği artırmaya ve doğru müşteri kitlesine ulaşmaya yardımcı olur. Girişimciler, mevcut programları araştırıp, işletmelerinin ihtiyaçlarına en uygun olanları seçerek rekabet avantajı sağlayabilirler. Sürekli öğrenme ve adaptasyon, bu dinamik sektörde başarılı olmanın anahtarıdır.
Bu çalışma, e-ticaret yapan girişimcilere yönelik teşvik programlarının önemini ve çeşitliliğini ele almıştır. Araştırma kapsamında incelenen teşvikler, finansal desteklerden, eğitim ve danışmanlık hizmetlerine, pazarlama ve tanıtım imkanlarından, altyapı desteğine kadar geniş bir yelpazede değerlendirilmiştir. Çalışma, bu programların girişimcilere sağladığı faydaların yanı sıra, uygulamada karşılaşılan zorlukları ve iyileştirme önerilerini de ortaya koymuştur. Özellikle, küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ) e-ticarete geçişini hızlandırmak ve rekabet güçlerini artırmak için tasarlanan programların etkinliğinin artırılması için somut öneriler sunulmuştur.
Analizlerimiz, hedef kitleye uygun ve şeffaf teşvik programlarının, girişimcilerin dijital dönüşüm süreçlerine daha etkin bir şekilde katılımını sağladığını göstermiştir. Ancak, bazı programların karmaşık bürokratik süreçleri ve yetersiz tanıtım faaliyetleri nedeniyle girişimciler tarafından yeterince bilinmediği ve kullanılmadığı tespit edilmiştir. Bu nedenle, teşvik programlarının daha basit, anlaşılır ve erişilebilir hale getirilmesi büyük önem taşımaktadır. Ayrıca, girişimcilerin programlardan daha fazla yararlanabilmeleri için, hedefli eğitim ve danışmanlık hizmetleri sunulması gerekmektedir.
Geleceğe yönelik olarak, yapay zeka ve büyük veri analitiği gibi teknolojilerin kullanımıyla kişiselleştirilmiş teşvik programları geliştirilmesi beklenmektedir. Sürdürülebilirlik ve dijital güvenlik konularına odaklanan teşvikler de ön plana çıkacaktır. Uluslararası iş birlikleri ile küresel pazarlara erişim sağlamayı hedefleyen programların sayısı artacaktır. Bunun yanı sıra, e-ticaret ekosisteminin tüm paydaşlarını (girişimciler, platformlar, tedarikçiler vb.) kapsayan ve iş birliğine dayalı teşvik modelleri geliştirilmesi, sektörün daha hızlı ve sürdürülebilir bir şekilde büyümesine katkı sağlayacaktır. Bu çalışmaların, Türkiye’deki e-ticaret sektörünün daha da gelişmesine ve dijital ekonomiye önemli katkılar sağlamasına yardımcı olacağı düşünülmektedir.
Sonuç olarak, e-ticaret girişimcilerine yönelik teşvik programları, ülke ekonomisine ve istihdama önemli katkılar sağlayabilecek güçlü bir araçtır. Ancak, bu potansiyelin tam olarak ortaya çıkarılabilmesi için, programların daha etkin, erişilebilir ve geleceğin trendlerine uygun olarak tasarlanması gerekmektedir.
